• Biuro Studiów i Projektów Architektonicznych Franta & Franta Sp. z o.o. w Katowicach

Skład zespołu:

• Anna Franta  
• Ewa Franta  
• Julian Franta  
• Piotr Franta  
•  
• współpraca:  
• Ewa Szafraniec  
• Maciej Franta  
• Monika Wilk 

"Renowacji urbanistycznej nie można traktować jak krótkoterminowego zadania inwestycyjnego – ona wymaga perspektywicznej WIZJI"

Sir Richard Rogers

IDEOWE ZASADY WIODĄCE KONCEPCJI



Symboliczne „oddanie” przestrzeni zabudowanej naturze:

- rozwaga w zabudowywaniu nowych terenów w ścisłym centrum;

- „odzyskanie” funkcjonalne i kompozycyjne przestrzeni zainwestowanej dla zieleni;

- „optymalizacja” wykorzystania struktury istniejącej i przestrzeni pod nowe inwestycje.



Symboliczne „zapisanie” historii rozwoju miasta w przestrzeni publicznej – „Znaki Czasu”

realizowane poprzez przyjętą w koncepcji symbolikę ekorozwoju Katowic:



· TRZY WIEŻE: „WĘGLA”, „ZIELENI” i „WODY”

· TRZY SKARBY ZIEMI ŚLĄSKIEJ:

„WYDOBYWANY” – WĘGIEL

„WYRASTAJĄCY” – ZIELEŃ

„WYPŁYWAJĄCY” – WODA

· STANDARD EKOLOGICZNY:

- racjonalna eksploatacja zasobów

- zadbana zieleń

- czysta woda.

KONCEPCJA URBANISTYCZNO – ARCHITEKTONICZNA

1. Koncepcja obsługi komunikacyjnej

Kluczową rolę dla określenia struktury przestrzennej strefy śródmiejskiej każdego miasta odgrywa integralne traktowanie rozwiązań funkcjonalnych, technicznych, przestrzennych i komunikacyjnych obszaru, w tym w szczególności właściwe ustalenie ich wzajemnych relacji i waloryzacji.

Dla obsługi komunikacyjnej śródmieścia Katowic, w tym w szczególności przestrzeni centralnej – zasadniczą determinantą są: w północnej części wykształcony historycznie rejon szczególnie ważnych przestrzeni publicznych wyznaczonych osiami północ – południe Rondo Rynek oraz osi wschód – zachód Plac Wolności – Rynek – Warszawska, a w południowej części szachownicowy układ ukształtowanych ulic z ważnymi obiektami publicznymi.



W prezentowanej koncepcji za niezbędny uznano priorytet pieszych w użytkowaniu funkcji centralnych w rejonie: Rondo – Aleja Korfantego – Rynek oraz w rejonie: Dworzec PKP – ulica 3-go Maja – Warszawska – wyznaczając obszar o ograniczonej dostępności ruchu kołowego oraz wynikający z tego założony priorytet komunikacji publicznej w obsłudze komunikacyjnej centrum.

Za istotne dla wykształcenia akceptowalnego przez użytkowników centrum Katowic jako stolicy 3 milionowej aglomeracji górnośląskiej uznano w koncepcji komunikacji:

- likwidację ruchu kołowego w Alei Korfantego z przesunięciem linii tramwajowej w kierunku zachodnim i wprowadzeniem jej w ul. Pocztową oraz realizacja „małej obwodnicy centrum” w ciągu ulic Warszawska – Mickiewicza – Sokolska (zgodnie z wynikami poprzedniego konkursu na zagospodarowanie rejonu ul. Dworcowej);

- realizację jako rozwiązania kierunkowego zintegrowanego przystanku komunikacji publicznej w rejonie dworca PKP – Pocztowej (z realizacją podziemnego dworca autobusowego);

- realizację jako rozwiązania kierunkowego Śląskiej Kolei Regionalnej (Szybki Tramwaj, Szynobus) – zastępującej na odcinku centrum przebieg linii tramwajowej w ciągu ulic: Plac Wolności – 3 Maja – Warszawska (w rozwiązaniu etapowym – adaptacja linii wschód – zachód) oraz przedłużenie linii tramwajowej w osi Chorzowska – Roździeńskiego (jako rozwiązania kierunkowego uzupełniającego).

Całość proponowanych rozwiązań rozwijających koncepcję obsługi transportowej zawarto w rozwiązaniach konkursowych dotyczących rejonu ulicy Dworcowej przedstawiono na Planszy nr 1:

„Koncepcja urbanistyczna strefy A” 1:2000:
Strefa „A” – schemat układu komunikacyjnego
Strefa śródmiejska północna – schemat układu komunikacyjnego - kierunkowy
Zintegrowany węzeł komunikacji publicznej /tramwaj, autobus, kolej, SKR/

2. Zasady rozwiązań przestrzennych w Strefie „A” i „B”

Proponowane rozwiązania przestrzenne w Strefie „A” i „B” obejmują następujące działania w zakresie przekształceń funkcjonalno – przestrzennych:

A. Wykreowanie NOWEJ JAKOŚCI centrum, przez którą rozumie się skrystalizowanie przestrzeni publicznych dotąd nieobecnych w strukturze przestrzennej miasta:

· Przestrzenie linearne:

- „Passarella” – „Park linearny” stanowiący śródmiejską oś parkową wiążącą i udostępniającą poziomy +1, 0, -1 Alei Korfantego – stanowiąca atrakcyjne spięcie funkcjonalne Rynek – Rondo (w tym zagłębiony kryty pasaż usługowy);

- „Kolonada” – oś widokowa na Pomnik Powstańców Śląskich podkreślająca i porządkująca pierzeję ul. Chorzowskiej – stanowiąca spięcie funkcjonalne Sokolska – Rondo.



· Wewnętrzne przestrzenie publiczne:

- „Wieża Wody” – Park „pod dachem” – początek założenia rekreacyjnego wzdłuż zrewitalizowanej Doliny Rawy;

- „Plac Starej Synagogi” – plac ze śladem starej synagogi w nawierzchni „Podziemny Kamienny Park Pamięci – Muzeum XX wieku”.


B. NOWA DEFINICJA – krystalizacja przestrzenna i funkcjonalna istniejących przestrzeni publicznych



· Przestrzenie linearne:

- Dolina Rawy /Bulwar Rawy – Bulwar Uniwersytecki/

- Wewnątrzmiejski Park Rekreacyjny z sekwencją początkową „Wieży Wody” z sugerowaną zmianą funkcji obiektu dawnego „Supersamu” w kierunku funkcji handlowo – sportowych i boisk krytych oraz realizacją zespołu krytych basenów z funkcją handlowo – gastronomiczną w miejscu obecnego dworca PKS, realizację stawu /Centrum Sportów Wodnych/



· Przestrzenie centralne – place miejskie:

- Rynek
* zarysowanie dawnej pierzei zielenią, nawierzchnią, wodą
* podział – połączenie początkiem „Passarelli”
* wykreowanie 3 przestrzeni sprzężonych o różnym charakterze „Salon”, „Scena”, „Targ”

- Plac Obrońców Katowic
* ślad Rawy – woda definiujące przestrzeni podłogi
* rampa widokowa definiująca trzeci wymiar

- Plac „Dwóch Wież”
* symboliczne i faktyczne powiązanie geometryczne dwóch kierunków urbanistycznych
* symboliczne i faktyczne spotkanie „natury i cywilizacji”
*„Wieża Zieleni”–„Wieża Węgla” jako symbioza dwóch sił określających Śląsk
* poszukiwanie balansu z naciskiem na znaczenie wartościowej zieleni w Śródmieściu dla jakości życia
- Plac Dworcowy
* zdefiniowanie placu dworca PKP przez uzupełnienie zabudowy
* intensyfikacja funkcji
* podziemny poziom dworca autobusowego, nadziemny poziom parkingu nad peronami

- Plac Nowy
* przestrzenna i funkcjonalna „kieszeń” Kolonady skrót do centrum
* „serce” dzielnicy biurowej.

3. Strategia realizacji

A. Podział zadań między uczestników procesu inwestycyjnego


INWESTYCJE PUBLICZE

· ZADANIE INWESTYCYJNE A1 - „RYNEK”

- tunelowe połączenie /przejazd/ ul. Warszawskiej i Mickiewicza
- przełożenie linii tramwajowej na zachodnią pierzeję Rynku
- budowa parkingu pod Rynkiem /zjazdy z ul. Młyńskiej i Warszawskiej/
- nowe zagospodarowanie przestrzeni publicznej
- budowa placów: „Salon”, „Scena” , „Targ”
- zamknięcie kompozycyjne Rynku: Park „Bankowy”

· ZADANIE INWESTYCYJNE A2 - „KORFANTEGO”

- rewitalizacja Rawy na odcinku zadania A2, A3, C2, C3
- przełożenie linii tramwajowej na zachodnią pierzeję Al. Korfantego
- nowe zagospodarowanie przestrzeni publicznej
- budowa śródmiejskiej osi widokowo - parkowej /Rynek-Rondo/ – „Passarella”
/ciągi piesze, usługi, zieleń specjalnie kształtowana, galerie na powietrzu, rekreacja/
- budowa osi widokowej wschód – zachód – „Kolonada”/ING - Plac Nowy - Plac Dwóch Wież – Pomnik Powstańców Śląskich/

· ZADANIE INWESTYCYJNE A3 - „PLAC HARCERZY”

- rewitalizacja Rawy
- przeniesienie Pomnika Obrońców Katowic
- wyeksponowanie śladu Rawy – budowa rampy widokowej
- budowa nowego założenia wodnego

· ZADANIE INWESTYCYJNE A4 - „PARK ZAMKOWY”

- rewitalizacja istniejącego założenia parkowego
- uporządkowanie alejek pieszych i istniejącej zieleni
- wykreowanie ciągu pieszego między Al. Korfantego a Uniwersytetem o wysokich walorach przestrzennych /południowa granica parku/
- budowa nowego założenia wodnego

· ZADANIE INWESTYCYJNE A5 - „PLAC SYNAGOGI”

- budowa Podziemnego Parku Pamięci – Muzeum XX wieku
- przekształcenie placu: wyeksponowanie w nawierzchni śladu starej nieistniejącej Synagogi, przestrzeń piesza, zieleń specjalnie kształtowana

INWESTYCJE PRYWATNE

· ZADANIE INWESTYCYJNE B1 - „PLAC DWÓCH WIEŻ”

- budowa zespołu nowych obiektów komercyjnych „Wieża Węgla” i „Wieża Zieleni”
- budowa „Placu Dwóch Wież” /powiązanie Passarelli i Kolonady/

· ZADANIA INWESTYCYJNE B2, B3, B4, B6, B8, B9, B10

- modernizacja istniejących obiektów komercyjnych /dopuszczalna wymiana obiektów z zachowaniem ustalonych relacji przestrzennych, skali i linii zabudowy/

· ZADANIE INWESTYCYJNE B5

- budowa obiektu komercyjnego wielofunkcyjnego /biura, gastronomia, apartamenty/

· ZADANIE INWESTYCYJNE B7

- budowa obiektów mieszkaniowo – usługowych /zachowanie relacji przejść do Bulwarów Rawy/

INWESTYCJE PUBLICZNO – PRYWATNE

· ZADANIE INWESTYCYJNE C1

- budowa wielofunkcyjnego obiektu komercyjnego podziemnego pod Al. Korfantego /gastronomia, handel, kluby, zespół parkingowy – 2 poziomowy/

· ZADANIE INWESTYCYJNE C2 - „WIEŻA WODY”

- budowa wielofunkcyjnego obiektu komercyjnego /biura, apartamenty, sale wielofunkcyjne/
- w parterze budowa wewnętrznej przestrzeni publicznej /zieleń +woda/ - początek założenia rekreacyjnego wzdłuż Rawy /”Park Dworski”/

· ZADANIE INWESTYCYJNE C3 /POZA STREFĄ „B”/

- budowa „Parku Dworskiego” – Wewnątrzmiejski Park Rekreacyjny wzdłuż odkrytej zrewitalizowanej Rawy
- modernizacja obiektu „Supersamu” dla potrzeb wielofunkcyjnego zespołu handlowo-rekreacyjnego „Park Sportowy” /część pólnocna od ul. Skargi – komercyjny sklep o profilu sportowym, część południowa od strony Rawy – zespół boisk sportowych
- budowa zespołu basenów rekreacyjnych „Park Wodny” /na placu obecnego dworca PKS/

B. Realizacja celów strategicznych rozwoju Katowic w Strefie „B”

CC1 Katowice miastem dysponującym rozpoznawalną w szerokim otoczeniu, reprezentacyjną i symboliczną przestrzenią centralną, z którą identyfikują się mieszkańcy Katowic i Aglomeracji Górnośląskiej poprzez:

- przebudowę nieatrakcyjnych obiektów w centrum i zmianę ich funkcji oraz modernizację i rewitalizację budynków pochodzących z lat 60-tych i 70-tych /zadania inwestycyjne B2, B3, B4, B6, B8, B9, B10/
- realizację nowych obiektów wielofunkcyjnych o wysokim standardzie rozwiązań przestrzennych podnoszących rangę miejsca /zadania inwestycyjne B1, B6/
- przebudowę Rynku /zadanie inwestycyjne A1/
- uporządkowanie i uatrakcyjnienie głównych osi miasta – główna oś północ-południe /Rondo, Korfantego, Rynek/, oś uzupełniająca rzeczna zielona – Eko-Rawa /zadanie inwestycyjne A1, A2, C2,

C3/
- wprowadzenie do centrum elementów symbolicznych wynikających z historii Katowic i Śląska /zadania inwestycyjne A1, A2, A3, A5, B1, C2/

CC3 bramy Katowic zapewniają dogodny wjazd do miasta z wszystkich kierunków i kształtują jego pozytywny wizerunek zewnętrzny poprzez:
- atrakcyjne zagospodarowanie terenów wokół bram miasta – Brama Północna Rondo /zadania inwestycyjne A1, A4, B1/


CT2 Katowice i Aglomeracja Górnośląska obszarem zintegrowanego systemu transportu publicznego poprzez:

- przebudowa i modernizacja istniejących sieci tramwajowych /zadania inwestycyjne A1, A2/;
- budowa zintegrowanego węzła komunikacji publicznej (w Strefie „A”)